bana cinsini söyle, sana risklerini söyleyeyim

Posted on 28 Mayıs 2012 tarafından

88


golden köpekHer iki golden retreiver’dan biri maalesef kanserden ölüyor. Labradorlarda obezite, Alman kurtları ve rottweilerlarda kalça displazisi ve artrit sıkça rastlanan sağlık sorunlarından. Konuya dair istatistik Türkiye’de yok. Kuzey Amerika ve Avrupa araştırmalarına dayanarak belli hastalıklara eğilimli ırklardan bahsedebiliyoruz.

Bu yazımın konusu hastalık ve ölümler, ve bunların köpek ırklarına göre dağılımı. Peşinen bu tablo için üzgün olduğumu belirtmek isterim. Bir önceki yazımda, köpek ırklarını insanlarla eşleştirmeye çalışmış, ve size en uygununu bulmanıza yardımcı olmak istemiştim. Ancak cins bir köpek sahibi olarak, bilmeniz gereken risklerden de bahsetmek gerekecek.

Amerika’da 20 yıl süresinde (1984-2004) 82 değişik ırkta 75 bin köpeğin verileri değerlendirerek yapılan bir araştırmaya göre, iri ırklar, kas ve iskeletle ilgili hastalıklardan (musculoskeletal) veya mide ve bağırsak hastalıklarından (gastroentestinal) veya en çok da kanserden ölüyorlar. Daha küçük ırklarda ise diyabet ve cushing gibi metabolik hastalıklardan ölme oranı yüksek. Aynı araştırmaya göre, chihuahua ve malta teriyeri gibi toy ırklarda kardiyovasküler hastalıklardan ölüm oranı yüzde 20. Kanser, golden retrieverlarda yüzde 50, bouvier des Flandres köpeklerinde yüzde 47, boxerlarda yüzde 44 ölüm sebebi.

Bu tür bilgiler ırk köpek sahiplerinin, olası sağlık risklerine karşı köpeklerini daha yakın takipte olmalarına yardımcı olabilir. Her ne kadar uzmanlar arasında değişik görüşler olsa da karma ırkların daha sağlıklı yaşadığını söyleyebiliriz.

Irklarına göre köpeklerin değişik sağlık sorunlarına ilişkin hazırlanmış bir sunuyu WebMD’nin sitesinde buldum. Buradan kısa kısa aktarmak isterim:

Golden retriever: deri alerjileri goldenların zayıf noktası. Sürekli kaşınma ve aşırı yalama durumu daha da kötü yapabiliyor. Yulaf özlü şampuanla bir banyo iyi gelebilir. Ayrıca diyetine omega-3 takviyesi yapabilirsiniz.

Sibirya kurdu (Haski): özellikle deriyi etkileyen çeşitli bağışlıklık sistemi bozuklukları yaşıyorlar. Bu bozuklukların bir kısmı gözde glakom ve katarakta sebep olabiliyor.  Tedavide bağışıklık sistemini bastırmaya yönelik kortikosteroidler kullanılıyor.

Buldog: tüm basık burunlu köpekler (pug, pekinese gibi) için olduğu gibi, buldoglar da nefes almada sorunlar yaşıyorlar. Horlamalarının sebebi de bu. Aşırı yorgunluk veya aşırı sıcakta bu sorun ölümcül olabiliyor.

Pug: onların sorunu basık suratları ve çıkık gözleri. Gözler her hangi bir çarpma, dövüşte özellikle risk altında oluyor. Maalesef, gözün yuvasından çıkması da görülebiliyor.

Alman kurdu (Alman çoban köpeği): pek çok iri ırk gibi, Alman kurtları da kalça displazisi (femür başının pelvik yuvaya rahatça oturmaması) riski ile karşı karşıyalar. Kalça displazisi olmayan anne-babadan sağlıklı bir yavru elde etme şansı daha fazla, ancak garanti değil. Çevresel faktörler de en az genler kadar önemli.

Labrador retreiver: fazla kilolar ve hatta obezite labradorların en büyük derdi. Eğer labradorunuz sürekli yemek için dileniyorsa, ona taze havuç, yeşil fasülye veya elma vermeyi deneyin.

Beagle: epilepsi diğer pek çok köpek ırkından daha fazla beaglelarda görülüyor. ilk kriz genelde 6 ay ile 3 yaş arasında görülebiliyor.

Shih Tzu: tüm toy ırklarında diz kapağı çıkması yaygın bir sorun. Bazen kendi kendine yerine otursa da, müdahe gerektiği durumlar olabiliyor.

Boxer: Lenfoma (lenf bezi kanseri) ve mast hücre tümörü (bir tür cilt kanseri) başta olmak üzere bazı kanser türlerine karşı yüksek risk altındalar.

Dachshund: uzun gövdelerinden dolayı sırt ve omurga sorunları yaşıyorlar. Kiloyu kontrol altında tutmak önlem olabilir.

Yorkshire Teriyeri: Portosistemik Şant (PSS) adı verilen kalıtsal gastroentestinal sistem hastalığı Yorkshire’larda yaygın görülüyor. Normalde karaciğerin görevi toksinleri temizlemek ve sindirimle elde edilen proteinleri kana taşımakken, PSS’de toksinler kandan temizlenmiyor ve dolaşımda kalıyor. Cerrahi müdahale gerekebiliyor.

Doberman Pinscher: Dilate kardiyomiyopati adı verilen bir tür kalp yetmezliği dobermanlarda sık görülüyor.

Cocker Spaniel: sarkık kulaklı tüm ırklar gibi kulak enfeksiyonlarına karşı eğilimliler.  Kulak içini temiz tutmak, arada kulakları arkaya kıvırarak havalandırmak, kulak içlerindeki tüyleri kesmek enfeksiyonları önleyici olabilir.

Kaniş: Glakom ve benzeri göz sorunları kanişlerin başlıca derdi. Glakom ilaçla tedavi olabiliyor, ancak ileri vakalarda operasyon ve hatta gözün alınması gerekebilir.

Rottweiller: diğer tüm iri ırklar gibi eklem sorunlarıyla karşı karşıyalar. Bunlar arasında kalça ve dirsek displazisi, artirit ve osteokondiritis dissekans (eklem kıkırdağı yangısı) en başta geleni.

Chihuahua: diğer toy ırklarda olduğu gibi nefes borusunda daralma chihuahualar için de önemli bir sorun.

Pomeranian: Alopecia X olarakta bilinen bir hastalık tüy dökülmelerine sebep oluyor. Alopecia cinsiyet hormonları ile ilgili olduğundan kısırlaştırma bazen çözüm olabilir. Melatonin katkısı da yardımcı olabilir.

Alman kısa tüylü pointer: Aortik stenosis (aort kapaklarında darlık) bu ırkın en sık rastlanan hastalığı. Zamanla bu sorun düzensiz kalp ritmine sebep oluyor. Ağır vakalarda, köpek güçten düşüyor ve kolay yoruluyor.

Danua: Gastrik dilatasyon (midenin gazla gerginliği), volvulus (mide rotasyonu) danualarda ölümcül olabilen bir risk.

Maltez teriyer (maltese): titrek beyaz köpek sendromu maltezlerde görülen sık rahatsızlıklardan. Özellikle küçük ırk beyaz köpeklerde rastlanan bu hastalığın tedavisinde kortikosteroidler kullanılıyor.

Cavalier King Charles Spanyeli (kavalyer): yaşlı küçük ırk köpeklerde rastlanan mitral kapak yetmezliği (kalp hastalığı) kavalyerlerde daha erken yaşlarda görülebiliyor.

Köpek secere sistemine ve secereli köpeklerin sağlık sorunlarına ilişkin yazım için lütfen tıklayın.

Daha kapsamlı bilgiye Dog Breed Health sitesinden de ulaşabilirsiniz.

Dilerim bunlar sadece istatistik olarak kalır, ve köpeğiniz sizinle uzun yıllar sağlıkla yaşar.

Zeynep Bilgi