Pislik dediğim öyle çamur falan değil! Basbayağı “pislik!”
Seğmenler Parkı’nın eeen sevimli, eeen hoşgörülü köpeği Helen! O bir Rottweiler. Onun parka geldiğini, oturduğum yerde hemen kolumun altından çıkan kocaman bir rottweiller kafası ve sevimli gözlerden anlardım. “Naber?” diye sorup hemen diğerleriyle oyun oynamaya dalardı. Yine günlerden bir gün, Helen’in sahibi hanımefendi ile sohbet ederken, o kadar büyük bir mutlulukla Helen çalıların arkasından koşarak üzerimize geliyordu ki hepimiz istemsiz olarak gülmeye başladık. Bu ne mutluluk! Helen bize doğru yaklaştıkça bu mutluluğun sebebi ve bizim için acı olan gerçek, kokusuyla hemen kendini gösterdi. Helen, nereden bulduysa, bir pisliğe kendini olduğu gibi bulamış! Git şuna bulan desen bu kadar bulanmaz!
“Amaan ne de pis köpek! Benim yavrum böyle şeyler yapmaz!” cümlesi aklınızdan geçiyor ise benim tavsiyem; geçmesin. Her an her köpek bu haltı yiyebilir.
Eee ortalıkta pislikle ilgili bir şeyler var Maya neden bulaşmasın ki?
Kendisinin bu, pisliğe bulaşma macerası öncelikle ölü şeylere (deniz kabukluları olabilir, başka herhangi bir ölü canlı olabilir!) bulaşması ile başladı. Gümüş’te eksik kalır mı? Bir Eymir Gölü gezimizi zehir ettiğini hatırlıyorum. Yerde ölmüş deniz kabukları üzerinde boynunu sokmak suretiyle resmen dans etti. Temizleyemediğimiz için o kokuyu bütün gün çekmek zorunda kaldık.
Bolu yaylalarına yürüyüşe gittiğimizde Maya hayatında ilk defa inek ve inek pisliği gördü. Aman da ne mutluluk! “İnekleri güderim, gerekirse pisliklerinin için de yüzerim bile!” diyerek daldı bir pisliğin içerisine. Dur yapma demeye kalmadan pisliğe tamamen bulanmak suretiyle mutluluktan bir o yana bir bu yana koşmaya başladı. Temizlikte son nokta; akan dere! Derdimize hemen derman oldu.
Bu konu, Maya’nın bulanma vukuatlarının sıklaşmasıyla merakımı iyice cezp etmeye başladı. Ver elini araştırma. Sonuç yok! Herkes başka bir şey söylüyor. Davranış bilimcilerin yazıları, forumlar, daha neler… Ama tam olarak neden bilinemiyor ve bunu açıklayan yok!
Haliyle ben de açıklayamayacağım bu konuyu ama bu davranışla ilgili bilgileri bir yazıda toplamanın da faydalı olduğunu düşünüyorum.
Şimdi gelelim bilimsel olasılıklar ve varsayımlara.
Aslında insancada bunun adı “pislik”. Köpekçede ya da diğer doğal süreçlerde bunun adı atık ya da leş. Temelde baktığımızda birçok etçil canlı için “leş” kokusu oldukça cezp edici bir kokudur. İnsanlara, sadece “pis” bir koku olarak gelse de bu kokunun asıl anlamı “yemektir”.
Yemeğin iki türlüsü var tabii ki. Ölmüş bir şeyi yemek ya da avlanarak taze taze beslenmek. İşte tam da bu noktada köpeklerin pisliğe bulanmaları ile ilgili olarak av için kamufle olma teorisi işin içerisine giriyor. Avlanacağı hayvanın pisliğine bulanarak köpeklerin kendini sakladığını iddia ediyor bu teori. Lakin laboratuar ortamında gerçekleştirilen deneylerde köpeklerin tarçın, limon gibi içerisinde güçlü bitkisel esansların olduğu pisliklere de süründükleri görülmüş ve bu nedenle bu teori çok da geçerli sayılmıyor.
Bunun yanı sıra Maya balık ölüsü gördüğünde de aynı şevk ile kendini yığının içerisinde yuvarlayabiliyor. Balık avlama ihtimali pek de olası değil. Bu nedenle bu teori benim vakam için pek güçlü bir teori değil.
Konuyla ilgili bir teori ise sürü hayvanı olan köpeklerin, sürülerini bilgilendirmek için gördükleri pisliğe bulanarak “bakın ne buldum! Hadi gidip avlanalım!” demek için seçtikleri bir yöntemdir.
Yine benim vakamda bu teori de geçerliliğini yitiriyor. Geçtiğimiz günlerde Maya ile ormanda yürüyüşe çıktığımızda yürüyüşümüz, arkadaşın üzerindeki koyun işkembesi kokusuyla birlikte gelmesinin ardından kabusla sonlandı. Mahalleye geri döndüğümüzde ise mahalledeki sürümüz (beş köpeklik, kendiliğinden oluşmuş bir sürü bu) hiç de Maya’yı öyle bir av modunda karşılamadılar. Hatta Maya’yı koklamadılar bile.
Her iki teori bu konuyla ilgili olarak en popüler olan teoriler. Lakin bu teorilerin çürüdüğü ve geçerliliğini yitirdiği olaylar ya da istisnalar tabii ki var.
Pisliğe bulaşma ile ilgili olarak internette yer alan diğer varsayımlar ise şu şekilde;
- Derilerinin ve tüylerinin vitamine ihtiyacı var ve bunu almaya çalışıyorlar (bana pek mantıklı gelmedi)
- Vitaminlere ve minerallere ihtiyaçları var (bu da pek mantıklı gibi görünmedi)
- Diğer köpeklere hava atmaya çalışıyorlar (Maya yalnızken de bunu yapıyordu, bu durumda bana hava atmaya çalışıyor)
- Bu bir sürü davranışı, aynı sürünün elemanları aynı pislikte yuvarlanarak aynı şekilde kokmaya çalışıyorlar. Bu da bir içgüdü! (Maya benim de o pisliğin içinde yuvarlanmamı bekliyorsa daha çok bekler!)
- Hoş kokmaya çalışıyorlar! (bunun doğru olmadığını biri onlara söylemeli!)
- …
Söylediğim gibi bu sorunun aslında net bir yanıtı yok. Birçok davranış bilimci konu üzerinde araştırma yapıyor, izliyor ve anlamaya çalışıyor. Fakat köpekler dile gelmediği sürece sanırım bu davranışın nedeni tam olarak anlaşılamayacak.
Bunun yanı sıra bu davranışla ilgili olarak birçok varsayımın buluştuğu ortak bir nokta var ki o da av davranışı. Benim gözlemlerim ve deneyimlerime göre de av davranışı törpülenmemiş ya da körelmemiş olan köpeklerde bu davranış daha sık görülüyor. Gümüş ve Maya’nın en sevdikleri şey birlikte avlanmaya çıkmaktı. Omuz omuza verip fare avlıyormuş gibi yapmak en büyük keyifleriydi.
Asuman Anne, ben ve Maya yürürken Maya’nın bu davranışını anlatmıştım. O da bana eskiden Bodrum’daki sitelerinde olan Tina’dan bahsetmiş ve bir gün Tina’nın siyah bir poşetle tabiri caiz ise “seviştiğini” söylemişti. Köpeklerin bu davranışını bu kelimeden daha iyi tanımlayan bir kelimeyi henüz ben bulamadım.
Benim tavsiyem eğer sık sık doğa yürüyüşleri yapıyorsanız yanınızda bolca ıslak mendil bulundurmanız.
Köpeğinizin pisliğe bulaşmadığı günler diliyorum…
DamlaMaya
lesliYan
13 Ocak 2013
Coffee’nin pisliğe bulaşma huyu olmasa da bu aralar kaka ve benzeri pislikleri koklayıp sonra da bir tadına bakma durumu var. Çoğu zaman ağzında yakalayıp müdahale ediyorum. Senin bakış açınla ben de bu konuya bir el atacağım. Eline sağlık..
damlamaya
19 Ocak 2013
Başlarda Maya’da yiyordu, ama sonra vazgeçti… Sürünmeyi tercih ediyor 🙂 bu arada bu konuyla ilgili de annemin bir lafı vardır “amaaan köpek işte ne kadar asil de olsa akıllında olsa köpek b.k yemekten vazgeçer mi?” 🙂
Selin
13 Ocak 2013
Çok güzel yazmışsın, eline sağlık. Helen o gün Seğmenler Parkı’nda nasıl bulduysa insan pisliğine bulamıştı kendini ve sahibi hanımefendiye acıdığım için ben hortumla yıkamıştım. Yine çok iyi hatırladığım, bahsettiğin Eymir anımızda Gümüş o kadar berbat kokmuştu ki, kendisini arabadan atmıştık, 3-4 km arabanın yanında koşmak zorunda kalmıştı.
Sebebe gelince bence: Bu vatandaşların hayatı koku üzerine kurulu olduğu için ve avlanma hissiyatında/gerçekliğinde noksan kaldıkları için, yenebilir (tabii onlar için) leşlerin kokularını ben avlamasam bile ben buldum, ben sahiplendim, bu bölge ve bu leş benim demek için yapıyorlar. Bu bulanma gerçek bir haz anı (en az bir kere izleyen bilir), bazen sadece bu haz için yapıyorlar, oyunla karışık gibi. Son olası durum da sadece parfüm amaçlı, herşey koku demek ya, bunda hava atmak ve diğerlerine haber vermek dürtüsü de vardır.
damlamaya
19 Ocak 2013
Ya evet o gün ne kabustu! Arabada üç köpek! Biri kokuyooo! Diğerlerinin de diller dışarıda! O arabadan yine iyi sağ çıktık 🙂
Parfüm meselesine kesin katılıyorum. Ne zaman bir şeylere bulansa havası değişiyor bizimkinin 🙂
hakan
03 Şubat 2013
Bence burada köpeklerin kendilerini pisliğe veya bir leşe bulamadaki bir olasılık unutulmuş.Kendi kokularını gizleme.Konumuz köpek ama kurtlar da muhtemelen bu davranışı yapıyorlar.Bence en kuvetli sebep kurtların avladığı hayvanlar kurdun kokusunu biliyorlar ve bu kokuyu aldıklarında ortadan hemen kayboluyorlar.Fakat kurt ya da köpek (artık avlanmasa da bu içgüdü yadigar kalmış) bir leş,balık leşi, ya da midye kalıntıları ya da labaratuvarda limon ya da darçın kokusu hiç farketmez artık bu kokuya bulandıklarında artık kurt gibi kokmamış olurlar.Nasıl mantıklı değil mi? böylece avları da kaçmakta geç kalırlar çünkü artık onlar kurt gibi kokmuyorlar.
damlamaya
05 Şubat 2013
Bu da bir olasılık tabii ki. Lakin koku o kadar da kolay bastırılamayan bir şey. Bunun yanı sıra benim gördüğüm köpeklerin hepsi bu kokuya bulaşma işlemini sadece boyun bölgeleri ile sınırlı tutuyorlar. Başka bir bölgelerini bulaştırmıyorlar. Bu nedenle bu koku kamuflajı varsayımı da gücün yitiriyor gibi geliyor bana. Ne dersiniz?
hakan
06 Şubat 2013
Ben de bir kangal köpeği sahibiyim.Köpeğim hayvan leşi benzeri bir şey gördüğünde hemen üzerine çöküyor öncelikle omuz ve boynunu sürdükten sonra üzerinde yuvarlanmaya başlıyor..Özellikle keskin kokular seçilmiş.(leş kokuları.darçın,limon vs.) bence bu koku o kadar kuvetli ki vicudunun her santimine sürmesine de gerek yok kendi kokusunu kamufle etmeye yeterli . Siz de zaten yazınız da av dürtüsü törpülenmemiş köpekler de bu hareket daha fazla diye yazmışınız bu da bu hareketin ava yönelik olduğunu yani av dürtüsü kuvetli köpeklerde bu iç güdünün daha canlı olduğunu gösteriyor.Ben hala koku-av arasındaki ilşkiye inanıyorum.Ayrıca doğada her hareketin, yapan hayvana yararı olduğuna inanıyorum yani ilk başta bize mantıksız bile gelse sadece cevabı bilemediğimiz içindir.Yoksa mutlaka mantıklı bir nedeni var aslında.
hakan
06 Şubat 2013
Her hareketin mantıklı sebebi var derken aklıma bir konu geldi.Mesela sokakta özellikle mart ayında insanlar kavga eden kedileri gördüğünde %99 oranında onları kovalayıp ayırmak ister.Onlara çok mantıksız gelir çünkü biz insan mantığıyla hareket ediyoruz.Halbuki o kavganın bile doğada mantığı var ben hiç onları ayırmam geçer giderim.Ama ben gaddar olduğum için değil sadece bilirim ki üreme mevsiminde kavga eden bu erkek kediler aralarında en sağlıklı bireyleri ancak bu şekilde belirleyebilirler.Galip gelen babanın yavruları yaşama şansını artırırlar.Bütün doğada var üreme mevsiminde geyikler, antiloplar ,aslanlar, kuşlar vs hep bunu yaparlar ve sağlıklı nesiller olur.
damlamaya
16 Şubat 2013
Merhaba,
Hayvanların her hareketinin bir anlamı ve onların dünyasında mantıklı sebepleri var. Bu düşüncenize katılmamak mümkün değil. İş bu noktada başlıyor zaten. İki farklı yaşam birbirine alışmaya çalışıyor ve birbirlerine anlam vermeye çalışıyorlar.
Daha bir çok davranışları var çözemediğimiz ve insanca isimlendiremediğimiz. Bu yüzden de çok seviyorum hayvanlar alemini.
Yorum ve katkılarınız için çok teşekkürler.
Sevgiler.
ceyhan
09 Mart 2016
Çin aslanım var o da Maya gibi pislik görmesin veya bir leş . hemen onu alır uzerinde bi güzel yuvarlanır. Ve bu anlar belkide onun için en mutlu anları . Umarım yakında bu davranıştan vazgeçer yoksa işimiz iş 🙂
Blum
10 Temmuz 2016
Merhaba ben sayfanizi sans eseri buldum benim Beagle cinsi köpegim var ve ne zaman disari cikarsam hemen cimene gidip ölü böcek les gibi seylerin üstüne gidip yatip yuvarlaniyor bunun nedeni nedir ?
İsa
27 Kasım 2018
Benim köpeğimde pislik meraklısı geçenlerde yine insan dışkısına bulaştı artık tiksiniyorum yıkıyamıyorum bu yüzden ondan soğumaya başladım ama bebekliğinden beri baktığım için bırakamıyorumda birde çok alıştı bize bizde ona acıyorum çok üzülür barınağa versem ama nasıl vazgeçireceğimi bilmiyorum gezmeye götürmesem deli oluyor götürsem pislik buldumu bulaşıyor ne yapacağımı şaşırdım. 😭😢
Burcu Özdemir
28 Mayıs 2021
Yanıt veren olursa bende çok mutlu olucam
Tevfik Dündar
11 Ocak 2021
Geçen bir belgeselde gördüm kurt başka blr yaban hayvanın dışkısında yatıp yuvarlandı bir müddet sonra kanlı isalden hastalanıp öldü. Filmi yapan belgeselci de bunu istemdışı bir hareket olduğunu sadece kokunun kendini cezbetmiş olabileceğini belirtti. Fakat bundan daha kötüsü maalesef bazı köpekler dışkı yiyor
D
Burcu Özdemir
27 Mayıs 2021
Delirecem yaaa dün yaptı bunu bugün yine. Leş koku gitmiyor burnumdan
Burcu Özdemir
28 Mayıs 2021
Kakaya bulanmamasi için yapmam gereken bir eğitim veya kullanmam gereken bir metaryel var mı? Çünkü Leydi enerji atmak için koşmalı ve öyle eve gelmeli. Bugünlerde yine kakaya bulanma başladı.