köpeklerde teslimiyetçi ya da boyun eğmeci idrar kaçırma

Köpekler bizim en iyi dostlarımızdan biri hiç kuşkusuz. Bu yazıyı bir şekilde bulduğunuza ve şu anda okumakta olduğunuza göre, siz de bu yakın dostunuzun bazı sorunları olduğunun farkındasınız ve nasıl yardımcı olabileceğinizi anlamak istiyorsunuz. Başlıktan da anlaşılacağı üzere, köpeklerde psikolojik nedenlere bağlı olarak gelişen işeme probleminden sözetmekteyim. Köpeğinizin çişini tutamamasının eğer fiziksel bir nedeni yoksa, gereken testleri yaptırdıysanız ve sonuçlar negatif çıktıysa, büyük olasılıkla bir davranış bozukluğu ile karşı karşıyayız.

Davranış bozukluğuna bağlı olarak gelişen idrar kaçırma sorununun en önemli nedenlerinden biri “boyun eğmeci” ya da “teslimiyetçi” dediğimiz türden işeme alışkanlığı. Bunu kendi içinde ikiye ayırıyoruz. Birincisi, bir insana (genellikle sahibine) karşı olan boyun eğme ya da teslimiyetçilik, ikincisi de aynı ortamda bulunan diğer bir köpeğe karşı olan boyun eğme. Her iki durumda da köpek, diğer kişiyi/köpeği alfa olarak algılar ve kendisini diğerinden daha zayıf görür. Burada alfa derken tabii ki sağlıklı bir ilişkinin dışında alfa olan tarafın bilerek ya da bilmeyerek “sindirici” ya da “korkutucu” bir tutum içinde olmasından bahsediyorum, yanlış anlaşılmasın.

Hiçbirimizin köpeklerimize bilerek ve isteyerek korkutan ya da göz dağı veren bir tutum içinde olmadığımızdan eminim, ancak farkında olmadan bazı davranışlarımızın böyle bir duruma yol açabileceğini belki hesaplayamamış olabiliriz. Nasıl mı? Beden dilimiz aracılığı ile gönderdiğimiz karmaşık mesajlar yüzünden. Bunlardan en çok karşılaştığımız neden örneğin, köpeğin gereksiz yere cezalandırılması. Bunu özellikle köpeğimize ilk aylarda tuvalet eğitimi verirken yapıyoruz. Oysa ki bu ilk aylar köpeğimizin yaşamının geri kalan kısmında doğru tuvalet eğitimi almış olması açısından hayati önem taşıyor. Elbette orada burada çiş lekeleri görmek ve bunları temizlemek hiç de eğlenceli değil ama, evimize bir köpek alırken bunları önceden düşünüp tartmış olmamız gerek. Bir süre ister istemez temizleme devresi yaşanacak, bu kaçınılmaz bir durum. İşte bu süreçte ortaya çıkabilecek sorunları önlemenin ilk ve en önemli adımı, kesinlikle ve kesinlikle kazalar olduğunda köpeğimize kızıp onları cezalandırmamak. Özellikle kazaları olduktan sonra farkettiyseniz. Köpekler bu konuda bizler gibi ikiyle ikiyi toplayıp sonuca ulaşamaz. Eğer çişini yaptıktan 2 saat sonra bulduysanız ve o zaman kızmaya başlarsanız, zavallı dostunuz neye uğradığını şaşıracak çünkü neye kızdığınızı anlamayacak, siz istediğiniz kadar burnunu çiş lekesine tutup koklatıp “ne yaptın sen” “ne bu” diye bağırsanız bile. Aynı durum işeme anında yakalarsanız da geçerli. O anda yapacağınız en akıllıca şey köpeğinizi, kızarak değil ama otoriter bir biçimde “hayır” diyerek hemen kucaklayıp kaldırmak ve dışarı çıkarmak (ya da evinizde belirlediğiniz bir köşe varsa oraya götürmek). Orada da tuvaletini yaptığı zaman ödüllendirmek. Böylece zaman içinde evin içinin tuvalet gereksinimi için doğru yer olmadığını öğrenecektir.

Köpeklerimize yaşamlarının her anında korku ve endişe yaratacak davranışlarda bulunmaktan kaçınmamız gerekiyor. Alfa olmayı yanlış anlamamak gerek. Alfa olmak onların bizden korkmasını sağlamak demek değildir. Tam tersine onları, özgüven içinde eğitmek ve onları sindirmeden, hor görmeden büyütmektir. O zaman sizi yol gösterici olarak görürler. Sizden korkmak yerine size güvenmeyi öğrenirler. Bu problemi çözmeye çalışırken yapmamanız gereken bir diğer şey de, kaza anında ya da sonrasında “olsun olsun, ah canım” diye sevip okşamak. Bu da kızmak kadar yanlış bir tutum. O zaman yine yanlış beden dili uygulamış olursunuz. Köpeğiniz bu olumlu tutumunuzu cesaretlendirici bulup, o noktaya işemenin yanlış olmadığı kanısına kapılır. Yani işte o sakin ama otoriter ince çizgiyi yakalamak gerek. Sadece ses tonunuzla olmaz bu. Sizin ses tonunuz ne kadar sakin olsa da içinizden sinir fışkırıyorsa köpeğiniz sizdeki bu tutarsızlığı öyle iyi okur ki, şaşırırsınız.

Köpeklerde teslimiyetçi işemeye neden olan bikaç ana faktör var:

1. Ortamdaki diğer bir köpek
2. Eve geldiğinizde ya da misafir geldiğinde aşırı heyecanlanması
3. Bazı seslerden korkması (mesela tiz frekanstaki sesler)
4. Evdeki kavga, tartışma sırasındaki yüksek sesten ve gerginlikten korkması
5. Bizlerin onları davranışlarımızla korkutup sindirmemiz

Böyle durumlarda, hangi seçeneğin sizin durumunuza uyduğuna bakın. Boyun eğmeci işeme genellikle özgüveni tam gelişmemiş köpeklerde ya da özgüveni bilinçli ya da bilinçsiz olarak zedelendirilmiş köpeklerde olan bir durumdur. Bu konuya en doğru yaklaşım, köpeğinize doğru yerde doğru mesajları vererek korkmadan size itaat etmesini sağlamak ve yaptığı her doğru davranış karşısında da mutlaka ödüllendirilmekle özgüvenini geliştirmesini sağlamaktır. Özellikle barınaklardan aldığımız dostlarımızın geçmiş ailelerindeki yaşam biçimlerini bilemediğimiz için, bizim dışımızda gelişmiş olan korkularını sabırla ve sükunetle ortaklaşa yenmeğe çalışmamız gerek. Eğer köpeğiniz tiz ya da yüksek seslerden korkuyorsa bu konuda sitemizde gökgürültüsünden korkan köpek isimli yazımızı okuyabilir ve orada önerilen yöntemleri deneyebilirsiniz. Eğer köpeğinizin korkusunun ana nedeni ortamdaki bir diğer köpekse eve ikinci bir köpek getirmek yazımızı okuyarak iki köpeğin birbirlerine nasıl alıştırılacağını, birinin diğerine patronluk taslamasının önüne nasıl geçilebileceğini bu yazıda bulabilirsiniz. Biz insanlar için özgüvenimizin yerinde olması ne kadar önemliyse, evimizdeki köpek dostlarımız için de aynı şey sözkonusu. Onların sosyal yaşamlarını olabildiğince sağlıklı idame ettirebilmeleri için gerekli ortamları yaratmak ancak bizim çabalarımız sayesinde mümkün. Bunun için de iş, kendimizi eğitmekle başlıyor herşeyde olduğu gibi.

Hande Burdg